Eksport towarów poza UE, który jest określany w przepisach celnych jako wywóz to niewątpliwie jedna z najczęściej stosowanych procedur celnych. Prędzej czy później zetknie się z nią każdy przedsiębiorca działający na międzynarodowym rynku. Warto pamiętać, że wysyłka towarów np. na Ukrainę, do USA, Szwajcarii, czy Norwegii, wiąże się z koniecznością przeprowadzenia odprawy celnej. Jeśli więc planujesz eksport towarów do tych krajów koniecznie dowiedz się najpierw jak się do takiej odprawy przygotować. Dzięki temu uda Ci się bez problemu przebrnąć przez formalności związane z wywozem.
Zakładam, że Twoja firma posiada już nadany numer EORI. Jest to podstawowy warunek aby móc dokonywać jakichkolwiek czynności związanych z odprawami celnymi. Jeśli nie zarejestrowałeś jeszcze swojej firmy odsyłam Cię do poniższego wpisu:
Dokumenty eksportowe
Z pomocą przy sporządzeniu zgłoszenia celnego do wywozu oczywiście przyjdzie Ci wyspecjalizowany podmiot czyli agencja celna. Jednak aby agencja mogła w Twoim imieniu dokonać odprawy celnej, wcześniej musisz przygotować pewien zestaw dokumentów i informacji. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 8 września 2016 r. w sprawie zgłoszeń celnych jasno wskazuje jakie one powinny być:
Tak więc do zgłoszenia celnego do objęcia towarów procedurą wywozu powinieneś załączyć:
- faktura lub w przypadku braku faktury – faktura prowizoryczna lub faktura proforma ( np. w przypadku wysyłek towarów o charakterze niehandlowym jak materiały reklamowe, promocyjne, opakowania zwrotne, eksport próbek etc. ). W przypadku braku powyższych dokumentów może to być też umowa sprzedaży, akt darowizny albo orzeczenie sądu lub innego właściwego organu o nabyciu praw spadkowych.
- pozwolenie, zezwolenie lub inne dokumenty jeśli są wymagane w związku z wywozem. Może to być np. świadectwo fitosanitarne w przypadku wywozu roślin, świadectwo WIJHARS w przypadku niektórych owoców lub pozwolenie na wywóz dla tzw. towarów podwójnego zastosowania. To jakie konkretnie dokumenty powinieneś przedstawić w celu odprawy przeważnie można wywnioskować z taryfy celnej na podstawie kodu celnego towaru.
- Specyfikacja towarowa lub packing list, jeżeli faktura nie spełnia roli specyfikacji. Powinieneś dopilnować aby z tych dokumentów agent celny sporządzający zgłoszenie celne mógł określić wagę netto dla każdego kodu celnego oddzielnie. Wagę brutto oraz ilość opakowań można podać łącznie. Są to dane obligatoryjne – każde zgłoszenie celne musi je zawierać.
- Inne dokumenty, jeżeli wymagają tego odrębne przepisy.
Tanie odprawy celne eksportowe – zdalnie – cały kraj
Faktura eksportowa
Najważniejszym dokumentem i niekiedy w zupełności wystarczającym do przygotowania zgłoszenia celnego jest faktura eksportowa. Zgodnie z paragrafem 33 wyżej wymienionego rozporządzenia powinna ona w szczególności zawierać:
- nazwę i adres kontrahenta
- nazwę i adres nabywcy
- numer
- miejsce i datę wystawienia;
- rodzaj i ilość towarów oraz ich wartość wyrażoną w walucie wymienialnej
- warunki dostawy – przykładowo wg. Reguł Międzynarodowej Izby Handlowej do stosowania w krajowych i międzynarodowych warunkach handlowych INCOTERMS 2010
- inne dane, jeżeli są wymagane na podstawie przepisów odrębnych
Faktura eksportowa z reguły wystawiana jest z zerową stawką VATu.
Aby dokonać zgłoszenia celnego do wywozu agent celny nie będzie potrzebował oryginału faktury eksportowej. Dobrze jest natomiast jeszcze przed przedstawieniem towaru w Urzędzie lub miejscu uznanym wysłać kopię faktury mailem do agencji celnej. Agent celny będzie mógł wcześniej zweryfikować jej poprawność pod względem formalnym. Pozwoli to również na wcześniejsze przygotowanie zgłoszenia eksportowego i może skrócić czas przebiegu samej odprawy celnej.
Koszty transportu w zgłoszeniu eksportowym
W zależności od zastosowanych warunków dostawy (INCOTERMS 2010) pojawi się ze strony agenta prośba o wskazanie wysokości kosztów transportu towaru. Pytanie może dotyczyć kosztów od miejsca załadunku towaru do granicy Polskiej (najczęściej przy warunkach dostawy np EXW i FCA). Koszty transportu w tej sytuacji ponosi odbiorca towaru i dlatego nie są zwykle znane eksporterowi. Należy je po prostu “wiarygodnie” oszacować. Tak zaleca Ministerstwo Finansów w Instrukcji wypełniania zgłoszeń celnych. Agencja celna doliczy je w celu poprawnego wskazania tzw. wartości statystycznej w zgłoszeniu.
Inaczej sprawa wygląda gdy koszty transportu na odcinku wykraczającym poza Polskę są wliczone do wartości towaru na fakturze (np warunki DAP, CFR). Koszty transportu poza Polską zostaną przez agencję w zgłoszeniu odjęte, pomniejszając tym samym wartość statystyczną towaru.
Eksport towarów – ograniczenia
W taryfie celnej występuje szereg ograniczeń w zależności od kodu celnego eksportowanego towaru. W praktyce jednak najczęściej nie będą one miały zastosowania. Wystarczające jest wtedy złożenie oświadczeń o tym, że towar będący przedmiotem wywozu im po prostu nie podlega. W zgłoszeniu celnym takie oświadczenia zwykle są odzwierciedlone poprzez wskazanie odpowiednich kodów dodatkowych. Ograniczenia te mogą dotyczyć wywozu odpadów (Y923) , dóbr kultury (Y935), gatunków chronionych (Y900) czy towarów o podwójnym zastosowaniu (Y901). Z reguły agencje celne posiadają swoje wzory takich oświadczeń i prześlą Ci je w celu podpisania. Oczywiście musisz być świadomy odpowiedzialności za ich prawdziwość. Dlatego koniecznie zapoznaj się chociaż z treścią podpisywanego dokumentu.
EUR.1, ATR lub świadectwo pochodzenia
Jeszcze jedna ważna kwestia pojawia się przy okazji organizacji odprawy celnej eksportowej. W zależności od wymagań Twojego klienta i przede wszystkim kierunku eksportu towaru, istnieje możliwość wystawienia różnych świadectw pochodzenia na dany towar. Problem wystawienia odpowiednich certyfikatów jest niekiedy kluczowy i decydujący dla kontrahenta o sfinalizowaniu transakcji. Dlatego też postanowiliśmy poświęcić temu zagadnieniu oddzielny wpis. Kliknij w poniższy link aby dowiedzieć się więcej na ten temat.
Eksport do Anglii – oświadczenie eksportera – dowiedz się więcej
Wystawienie certyfikatu EUR.1, ATR, lub świadectwa pochodzenia
Dokumenty przewozowe CMR i karnet TIR
W przypadku transportu drogowego, wystawienie CMR czyli Międzynarodowego Listu Przewozowego dla przewoźnika to obowiązek nadawcy. Jest to podstawowy dokument na podstawie którego odbywa się przewóz eksportowanego towaru. CMR zawiera głównie dane o nadawcy, odbiorcy, oraz rodzaju i ilości towaru. Ważne aby nie zawierał błędów ponieważ często jest dokumentem pomocniczym przy sporządzaniu zgłoszenia celnego. Ponadto błędy w CMR mogą być przyczyną problemów przewoźnika np. w przypadku kontroli ITD.
Karnet TIR natomiast ułatwia przewóz przez granice wielu krajów towaru znajdującego się pod zamknięciem celnym. Dzięki niemu w trakcie tranzytu między UE i krajami będącymi uczestnikami konwencji TIR nie są pobierane żadne zabezpieczenia przez władze celne tych krajów. Dokument ten sam w sobie stanowi gwarancję. Jego wystawienie nie jest obowiązkowe i leży zwykle w gestii przewoźnika. Karnet „otwiera się” w momencie odprawy wywozowej lub już po zwolnieniu towaru do wywozu. Już wtedy otrzymasz potwierdzenie wywozu – mimo że towar fizycznie nadal znajduje się w UE. Tranzyt TIR zamyka się najczęściej w kraju docelowym w momencie odprawy importowej. Możesz się z nim spotkać głównie w związku z eksportem do Rosji, Kazachstanu, Mołdawii czy Turcji.
Zarówno CMR jak i karnet TIR może wypisać/wystawić na Twoje lub przewoźnika zlecenie agencja celna w ramach świadczonych usług. Dodatkowo karnet TIR musi zostać przesłany w formie elektronicznej do systemu NCTS. Tym również zajmie się agencja celna.
Potwierdzenie wywozu – komunikat IE599
Pamiętaj że do zastosowania zerowej stawki VATu przy eksporcie upoważnia Cię dopiero otrzymany komunikat IE599. Jest to potwierdzenie wywozu poza UE generowane w systemie AES, w którym obsługiwane są zgłoszenia eksportowe w Polsce. Otrzymasz go w formie załącznika do e-maila w formacie xml lub ewentualnie PDF jako bardziej przejrzysta forma. Powinna Ci go przekazać Twoja agencja celna na końcu całej procedury. Będzie to oznaczało że np. ciężarówka wioząca Twój towar, lub wysłana przez Ciebie paczka fizycznie znalazła się poza obszarem Unii. Jest to zwieńczenie całej procedury wywozu
Komunikatu IE599 nie należy mylić z komunikatem IE529. Ten drugi oznacza jedynie zwolnienie towaru do procedury wywozu. Otrzymasz go zwykle chwilę po przestawieniu towaru w oddziale celnym lub miejscu uznanym agencji, która dokonuje odprawy celnej. Wydruk komunikatu posiada numer MRN i kod kreskowy w prawym górnym rogu. Czasem określa się ten dokument mianem EX, EAD, lub po prostu MRN. Wraz z towarem powinien on być dostarczony na wskazaną wcześniej granicę Unii Europejskiej. Dobrze jest jeszcze sprawdzić zgodność danych zawartych na zgłoszeniu z danymi z dokumentów handlowych. Wychwycenie ewentualnych błędów tuż po odprawie daje szansę ich poprawienia. W przeciwnym wypadku błąd w zgłoszeniu może stanowić problem na granicy, powodując niepotrzebny przestój towaru w celu wyjaśnienia.
Podsumowanie
Eksport towarów, mimo że jest najczęściej stosowaną procedurą celną potrafi przysporzyć niekiedy sporo kłopotów przedsiębiorcom. Wynika to najczęściej z braku przygotowania odpowiednich dokumentów tj takich które zawierają wszystkie niezbędne dane. Ponadto problem może pojawić się np. w wypadku konieczności zaplombowania towaru o czym w momencie odprawy decyduje funkcjonariusz celny. Eksporterzy często nie są świadomi swoich obowiązków wysyłając towar poza UE. Często też wychodzą z założenia że skoro klient sam odbiera od nich towar, to nie muszą już nic robić. W rzeczywistości powinni angażować się w organizację odprawy celnej eksportowej czy chociażby wybór właściwej agencji celnej. W końcu to w ich interesie jest otrzymanie komunikatu potwierdzającego wywóz towaru.
Eksport towarów – poradnik ze strony serwisu rządowego